انسان‌های نخستین از پوست حیوانات به عنوان پوشش استفاده می‌کردند. پوست حیوانات آنها را گرم نگه می‌داشت و از خطرات محیطی محافظت می‌کرد. با گذشت زمان انسان‌ها یاد گرفتند که چگونه از فساد پوست جلوگیری کنند و بر مقاومت آن بیفزایند. از این رو با دباغی پوست حیواناتی چون گاو، انواع چرم را به وجود آوردند. مقاومت بالای چرم آن را به گزینه‌ی بسیار مناسبی برای دوخت البسه، ساخت سلاح، زره و بسیاری از لوازم ابتدایی بدل کرد.
امروزه کمیابی این ماده طبیعی موجب افزایش چشمگیر ارزش آن شده است. حال این پرسش مطرح میشود که چرم صنعتی یا چرم مصنوعی چیست؟ همانطور که اشاره شد چرم طبیعی ماده‌ای با ارزش است و محصولات ساخته شده با آن گران قیمت هستند. از این رو بشر توانست به کمک تکنولوژی چرم را به صورت مصنوعی را تولید کند. در ادامه بیشتر در مورد این نوع چرم و چگونگی تهیه آن صحبت خواهیم کرد.
جدول محتوا
چرم مصنوعی چیست؟
برای پاسخ به این پرسش باید بگوییم که در خلال جنگ جهانی دوم به دلیل کمیاب شدن چرم طبیعی صنعتگران به تولید چرم مصنوعی روی آوردند. چرم مصنوعی برای نخستین بار در قرن 19 میلادی و در کشور آلمان با هدف تولید لوازم نظامی چون کمربند، غلاف اسلحه، پوتین، کیف و… مورد استفاده قرار گرفت. این چرم‌ها از لایه‌ای خمیری شکل با روکشی از پلی اورتان یا پلی استر ساخته می‌شدند.
امروزه چرم‌های مصنوعی از یک لایه‌ی پلیمری با طرح و رنگی شبیه به چرم طبیعی تشکیل میشوند که آن را بر روی لایه‌ای پارچه‌ای می‌چسبانند. این نوع چرم عمدتا از وینیل یا پلاستیک ساخته میشود.
چرم مصنوعی وینیل متدوال‌تر از سایر انواع چرم مصنوعی است و رواج بیشتری دارد. تولید کنندگان برای افزایش انعطاف لایه‌ی وینیل آن را در برابر حرارت قرار می‌دهند. چرم مصنوعی همانطور که از نامش پیداست کاملا از مواد مصنوعی ساخته میشود و به دلیل قیمت ارزان‌تر در مقایسه با چرم طبیعی، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنابراین اصلی‌ترین مزیت چرم مصنوعی را می‌توان مقرون به صرفه بودن آن دانست. علاوه بر این مقاومت نسبتا مناسبی در برابر رطوبت، ساییدگی و پارگی از خود نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تفاوت چرم طبیعی و مصنوعی
چرم مصنوعی چگونه تولید میشود؟
تولیدکنندگان ممکن است از طیف گسترده ای از فرآیندهای مختلف تولید برای ساخت این محصول استفاده کنند. اما بیشتر چرم مصنوعی موجود در بازار امروز از یک پارچه پایه پوشیده شده با مواد پلاستیکی تشکیل شده است. دو پلاستیکی که بیشتر درتولید چرم مصنوعی استفاده میشود پلی اورتان (PU) و پلی وینیل کلراید (PVC) هستند.
در حالی که فرآیندهای مورد استفاده برای ساخت این دو پلاستیک تا حدودی متفاوت است، فرآیندهای اتصال این پلاستیک ها به پارچه های زیرین آنها بسیار مشابه است.
به طور کلی تولید چرم مصنوعی ۴ مرحله دارد:
۱. به دست آوردن مواد پایه
اکثر تولید کنندگان چرم صنعتی از پنبه یا پلی استر به عنوان ماده پایه پارچه‌های خود استفاده می کنند. انواع پارچه‌های پلی استر یا نخی که به عنوان پایه چرم مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، معمولا زبر و خشن هستند و باید فرایند تولید را به طور خاصی طی کنند.
۲. فرموله کردن پلاستیک
تولیدکنندگان چرم صنعتی باید مواد پلاستیکی را که به پارچه‌های پایه خود می‌چسبانند، فرموله کنند. برای مثال، PVC از ترکیب مواد تشکیل دهنده نفت و نمک و طی فرایند پیچیده‌ای ساخته میشود.
۳. اتصال مواد
سپس، نوبت این است که تولیدکنندگان PU یا PVC را با روش ذوب پلاستیک یا روش های دیگری، به پارچه متصل کنند.
۴. برش و آماده سازی پارچه
هنگامی که پلاستیک به پارچه زیرین چسبانده شد، به شکل و اندازه دلخواه برش داده میشود و آماده استفاده در محصولات گوناگون میشود.
انواع چرم مصنوعی
چرم مصنوعی به عنوان جایگزینی برای چرم طبیعی پدید آمد. از این رو تولیدکنندگان تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا آن را با ظاهری یکسان با چرم طبیعی تولید کنند. به طور کلی چرم مصنوعی، از نظر ساخت به ۲ نوع تقسیم میشود. چرم پلی اورتان یا پی یو و چرم وینیل. در ادامه به طور اختصار به معرفی انواع چرم مصنوعی خواهیم پرداخت.
چرم مصنوعی پلی اورتان یا پی یو
چرم مصنوعی پلی اورتان بسیار نرم و انعطاف پذیر است. از این رو بیشتر در ساخت محصولاتی چون کیف، کفش، کت، کمربند، روکش صندلی و کنسول خودرو و… استفاده میشود. ظاهر این نوع چرم شباهت بسیار زیادی به چرم طبیعی دارد که تشخیص آن را برای افراد غیر متخصص تا حدودی سخت می‌کند.
چرم مصنوعی وینیل
چرم مصنوعی وینیل یکی از پرکاربرد‌ترین متریال‌ها در ساخت پوشاک و مبلمان است. از آنجا که لایه وینیل به طور کامل بر روی لایه‌ی زیرین ذوب میشود به خوبی طرح و فرم آن را به خود می‌گیرد. محصولات ساخته شده با چرم مصنوعی وینیل از مقاومت بالایی در برابر حرارت، سایش و رطوبت برخوردارند. از این رو چرم وینیل عمر مفید قابل قبولی دارد.
انواع چرم مصنوعی به لحاظ ظاهر
چرم صنعتی اشبالت
چرم اشبالت دارای ظاهری پرزدار است و در رنگ‌های مختلف تولید میشود. این نوع چرم به طور معمول از قرار گیری لا‌یه‌هایی از چرم طبیعی و مصنوعی به طور فشرده بر روی یکدیگر تشکیل می‌گردد. چرم اشبالت از مقاومت مطلوبی برخوردار است. از این رو به گزینه‌ی مناسبی برای تولید کیف و کفش بدل شده است.
چرم اکلیلی
چرم اکلیلی دارای ظاهری براق و درخشان است که در رنگ‌های متنوع تولید میشود. از مهم‌ترین کاربردهای چرم اکلیلی می‌توان به تولید کیف و کفش‌های مجلسی و فانتزی، رومیزی و گل های فانتزی اشاره کرد.
چرم صنعتی طرح‌دار
چرم طرح دار یکی از رایج‌ترین متریال‌ها برای تولید انواع کیف و کفش است. این نوع چرم با نام‌هایی چون چرم کروکودیل، چرم پوست ماری و چرم سنگی در بین عموم شناخته میشود. طرح‌های موجود بر روی چرم صنعتی توسط دستگاه و تحت فشار و حرارت بالا حک می‌گردند.
چرم مصنوعی منفذدار
یکی دیگر از انواع چرم صنعتی نمونه منفذدار است که از قابلیت تنفس بالاتری برخوردار می‌باشد. چرم کروفوم یا ورنی رایج‌ترین نوع چرم مصنوعی منفذدار می‌باشد. این محصول با استفاده از پوشش پلاستیکی پی یو و پلی استر تولید می‌گردد.
مزایای چرم مصنوعی
ویژگی‌های چرم مصنوعی موجب شده که به یک متریال مهم در صنایع بدل شود. به گونه‌ای که علاوه بر صنعت پوشاک، صنایع خودرو سازی، مبلمان اداری و خانگی و… نیز از این چرم در تولید محصولات خود استفاده می‌کنند. حتی امروزه بسیار از لوازم الکترونیکی مانند گوشی‌های همراه یا لوازم جانبی آنها به طرح چرم مزین شده‌اند. حال این سوال مطرح میشود که مزایای چرم مصنوعی چیست و چرا محبوب شده است؟ در ادامه با شرح مزایای چرم مصنوعی به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
- قیمت مناسب: اصلی‌ترین دلیل ساخت چرم مصنوعی قیمت مناسب‌تر آن در برابر چرم طبیعی است.
- قابلیت شستشو: برخلاف چرم طبیعی قابل شستشو است و در برابر مواد شوینده مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهد.
- در دسترس بودن: به دلیل تولید انبوه، بیشتر از چرم طبیعی در دسترس است. همچنین در انواع و اشکال گوناگون و با درجه کیفی مختلف تولید میشود.
- شکل پذیری: چرم های صنعتی انعطاف پذیری بسیار بالایی دارد. از این رو برای تولید محصولات با الگوهای پیچیده بسیار مناسب است.
- تنوع: چرم‌های مصنوعی در انواع مختلفی تولید میشوند و عرضه آن در طرح‌های مختلف موجب تولید محصولات متنوع بسیاری شده است.
- مقاوم در برابر رطوبت: از آنجا که چرم‌های مصنوعی با استفاده از متریال‌های صنعتی و پلیمری ساخته میشوند هیچگونه رطوبتی به خود نمی‌گیرند. از این رو در برابر آب و رطوبت مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهند.
معایب چرم مصنوعی
هر محصولی در کنار مزایای خود معایب و ضعف‌هایی دارد. چرم مصنوعی نیز از این قاعده مستثنی نیست و در کنار مزایای آن، دارای یکسری عیوب است. در ادامه به شرح بعضی از معایب آنها خواهیم پرداخت.
- عمر کمتر نسبت به چرم طبیعی: چرم های مصنوعی در مقایسه با چرم طبیعی بیشتر مستعد سایش و خراش است، از این رو به مرور زمان کیفیت و زیبایی خود را از دست می‌دهد.
- آلودگی محیط زیست: چرم مصنوعی در ابتدا به عنوان جایگزینی برای چرم طبیعی تولید شد اما استفاده از مواد پلیمری و شیمیایی در ساخت آن برای محیط زیست خطر آفرین است.
- تنفس پذیری پایین: چرم‌های مصنوعی منافذ کمتری نسبت به چرم طبیعی دارند. از این رو جریان هوا را به خوبی عبور نمی‌دهند. به همین دلیل کفش‌های چرم مصنوعی به سرعت بو می‌گیرند.
- بوی نامطبوع: چرم های صنعتی هر چقدر هم با کیفیت تولید شود عطر و بوی چرم طبیعی را ندارد. بوی رنگ و مواد شیمیایی به کار رفته در چرم مصنوعی می‌تواند برای برخی از افراد آزاردهنده باشد.
اگر روشی مطمئن برای از بین بردن بوی بد کفش می‌خواهید، آموزشی برای شما تهیه کرده‌ایم تا بتوانید به راحتی بوی بد هر کفشی را از بین ببرید.
جمع بندی
در آخرباید بگوییم که چرم مصنوعی یا صنعتی از چند لایه مختلف و با استفاده از مواد پلاستیکی تولید میشود. به طور معمول برای ایجاد ظاهری شبیه به چرم طبیعی و افزایش مقاومت در برابر سایش، رطوبت ، لایه‌ی نخست از جنس پلی یورتان یا پلی استر ساخته میشود. به طور معمول برای لایه زیرین نیز از جنس فوم و پلاستیک. این نوع چرم ویژگی‌ها و مزایای بسیاری دارد. اگرچه محصولاتی که از چرم مصنوعی ساخته میشوند کیفیتی پایین تر از محصولات تولید شده توسط چرم طبیعی دارند، اما به دلیل قیمت مقرون به صرفه خود مورد توجه قرار گرفته است.